2,538 Views
Favorite
การทำเกวียนต้องใช้ทั้งทักษะฝีมือและประสบการณ์ในทุก ๆ ขั้นตอนดังนั้นจึงพบว่าแต่ละท้องถิ่นมีช่างทำเกวียนเฉพาะในบางชุมชนเท่านั้นเพราะเป็นความสามารถพิเศษที่ต้องอาศัยฝีมือและแรงงานที่ทำร่วมกันเป็นกลุ่มและจะถ่ายทอดกันในแต่ละกลุ่มหรือชุมชนนั้น ๆ ดังจะเห็นได้จากบันทึกของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพที่ทรงพระนิพนธ์ในหนังสือ นิทานโบราณคดีที่กล่าวถึงหมู่บ้านที่ทำเกวียนในจังหวัดสุพรรณบุรีเมื่อครั้งเสด็จไปทรงตรวจราชการที่อำเภอสองพี่น้องว่า
“...ครั้งนี้จะไปดูอำเภอสองพี่น้อง อันเป็นอำเภอใหญ่อยู่ข้างใต้เมืองสุพรรณบุรีฉันนึกขึ้นถึงเมืองท้าวอู่ทอง... เมื่อตรวจราชการที่อำเภอสองพี่น้องแล้วฉันก็ขี่ม้าเดินบกไป
ทางที่ไปเป็นป่าเปลี่ยวแต่มีไม้แก่นชนิดต่าง ๆ มาก ถึงมีหมู่บ้านตั้งอยู่ในป่านั้นชาวบ้านหากินแต่ด้วยทำเกวียนส่งไปขายยังที่อื่น ๆ เพราะหาไม้ต่าง ๆ สำหรับทำเกวียนได้ง่าย...”
จากการสำรวจศึกษาในภาคอีสานพบว่าหมู่บ้านที่มีช่างทำเกวียนหลายคน ได้แก่
บ้านนาสะไมย์ จังหวัดยโสธร มีช่างเปี่ยง เจริญคุณ (เสียชีวิต) ช่างทุย หาสำรี (ย้ายจากบ้านนาสะไมย์ไปอยู่ที่บ้านดู่ลาด อำเภอทรายมูล จังหวัดยโสธร และเสียชีวิต เมื่อพ.ศ. ๒๕๕๓) ช่างบุญยัง หาสำรี ช่างน้อย หาสำรี (เสียชีวิต) ช่างผุย เจริญบุตร และช่างทอก ทองเกลียว
บ้านป่าสังข์ จังหวัดร้อยเอ็ด มีช่างจารพันทอง พิมพ์ภู พระครูโสภณบุณยเขต (โสม โสภาโณ) และพระนิคม อาสาโภ
บ้านใจดี จังหวัดศรีสะเกษ มีช่างเกิด เตารัตน์ (เสียชีวิต) ช่างหวล ไกลถิ่น ช่างสมเกียรติ เตารัตน์ (ลูกชายของช่างเกิด) ช่างหยาด เทพแสง (ลูกเขยของช่างเกิด) และช่างทัด สอนพูด
นอกจากนี้ยังพบร่องรอยเพิ่มเติมว่ายังมีอีกหลายหมู่บ้านที่เคยทำเกวียนมาแต่อดีต คือ บ้านสว่าง อำเภอโพนทอง จังหวัดร้อยเอ็ด (ทำเกวียนสลักลาย) บ้านกุดน้ำใส อำเภอพนมไพร จังหวัดร้อยเอ็ด บ้านระเวและบ้านนาจาน อำเภอพิบูลมังสาหาร จังหวัดอุบลราชธานี บ้านนาจารย์ อำเภอเมืองฯ จังหวัดกาฬสินธุ์ และบ้านธาตุ อำเภอเมืองฯ จังหวัดหนองบัวลำภู ฯลฯ
